Początki poszukiwań twórczych Pendereckiego to dążenie do nowych, eksperymentalnych brzmień. stosował w tym celu niekonwencjonalne środki instrumentalne ( np. szerokie użycie klasterów). Te pierwsze chronologicznie próby określa się mianem sonoryzmu, z tego okresu pochodzi "Tren ofiarom Hiroszimy" (1959), "I kwartet smyczkowy" ( 1960 ) i "Polymorphia" ( 1961 ). Znawcy wyznaczają kolejny okres w twórczości mistrza od momentu powstania "Stabat Mater" na 3 chóry a capella ( 1962 ), stanowiącego część monumentalnej "Pasji wg św. Łukasza" ( 1965 ). Twórczość tę znamionuje zwrot w kierunku tradycji, poszukiwanie form wspólnych dla języka nowoczesnej muzyki i dorobku kultury europejskiej, za przykład niech posłużą: "Jutrznia" ( 1970-1971 ), "Kosmogonia" ( 1970 ), czy "Magnificat" ( 1974 ).
Druga połowa lat siedemdziesiątych to okres fascynacji Pendereckiego tradycją późnoromantyczną, czego efektem jest m.in. "Koncert skrzypcowy"( 1977 ), "Raj utracony" ( 1978 ), "II Symfonia Bożonarodzeniowa ( 1980), czy "Te Deum" ( 1980 ) z dedykacją dla Jana Pawła II.
Twórczość polskiego kompozytora pełna jest inspiracji sztuką europejską. I tak na przykład opera "Czarna maska" wg G. Hauptmanna nawiązuje do XX-wiecznego dramatu ekspresjonistycznego, "Król Ubu" wg A. Jarryego to z kolei rodzaj pastiszu różnych stylów, a w "V Symfonii Korea" można dostrzec syntezę estetyki późnego romantyzmu i wieku XX.